Το έθιμο «τα βίζιτα» στην παλαιά Λεπτοκαρυά
Του Ιωάννη Τζιόλα
Στην παλαιά Λεπτοκαρυά, σε κάθε ονομαστική γιορτή, η νοικοκυρά του σπιτιού που γιόρταζε, έπρεπε να κάνει όλες τις απαραίτητες προετοιμασίες. Έτσι, το πρωί της ονομαστική εορτής (μετά τον απαραίτητο εκκλησιασμό στον ιερό ναό του Αγίου Νικολάου) περίμεναν τον παπά να πηγαίνει στο σπίτι τους, ώστε να «σηκώσει το ύψωμα» δηλ. να ευλογήσει το πρόσφορο του εορτάζοντα.
Τον παπά τον περίμεναν στον «καλόν τον οντά» (δηλ. στο δωμάτιο της υποδοχής), όπου πάνω στο καλοστρωμένο τραπέζι είχαν «ένα πρόσφορο, ένα ποτήρι κρασί και λίγους ξηρούς καρπούς μέσα σε ένα πιάτο». Μόλις έφθανε ο παπάς διάβαζε πρώτα την ευχή. Μετά έκοβε ένα κομμάτι από το πρόσφορο και το βουτούσε μέσα στο κρασί ή το άφηνε μέσα στο ποτήρι με το κρασί. Αυτό το κρασί ήταν «το διαβασμένο» και έπρεπε απαραιτήτως να πιουν όλα τα μέλη της οικογένειας του σπιτιού που γιόρταζε. Όταν τέλειωνε ο παπάς το «διάβασμα της ευχής» τότε η σπιτονοικοκυρά πάντα με διακριτικό τρόπο έδινε κάποια χρήματα στον παπά για τον «κόπο» του και εκείνος με τη σειρά του, πρώτα τους εύχονταν για τα χρόνια πολλά και μετά ξεκινούσε για το σπίτι του επόμενου εορτάζοντα.
Την ημέρα εκείνη που κάποιος είχε την ονομαστική του γιορτή, δέχονταν απαραίτητα και επισκέψεις. Μπορούσαν όλοι οι χωριανοί της παλαιάς Λεπτοκαρυάς να τον επισκεφτούν και να κεραστούν. Οι Λεπτοκαρίτες πήγαιναν επίσκεψη «βίζιτα» πάντα μόνοι τους, ενώ οι Λεπτοκαρίτισσες πήγαιναν χωριστά. Τονίζουμε πως δεν επιτρέπονταν στις γυναίκες να κάνουν επίσκεψη «βίζιτα» την ημέρα της γιορτής. Το μόνο που μπορούσαν ήταν να πάνε σε μεγάλες γυναικείες παρέες, στο σπίτι του εορτάζοντα για να κεραστούν, έως και στις οκτώ επόμενες ημέρες από την ημέρα που γιόρταζε. Οι γυναίκες ποτέ δεν γιόρταζαν στην παλαιά Λεπτοκαρυά.
Όλοι οι επισκέπτες κερνιόντουσαν. Στους άνδρες πρόσφεραν τσίπουρο, κρασί, ούζο, ενώ στις γυναίκες έδιναν μέντα ή λικέρ και λουκούμι. Το σπιτικό του εορτάζοντα είχε και μεζέδες, αλλά τους πρόσφεραν μόνο στους κοντινούς συγγενείς και στους καλούς φίλους. Αυτοί με τη σειρά τους έτρωγαν, έπιναν, τραγουδούσαν, γλεντούσαν και χόρευαν ως αργά το βράδυ και μερικές φορές έως και το πρωί της επόμενης ημέρας.
Τονίζουμε πως στις επισκέψεις «στα βίζιτα» κανένας Λεπτοκαρίτης δεν πήγαινε δώρο στον εορτάζοντα, αλλά ούτε και περίμενε να του φέρουν κάποιο δώρο όταν και αυτός θα γιόρταζε με τη σειρά του. Ήταν καθαρά αγνές επισκέψεις και γίνονταν μόνο από εκτίμηση και αγάπη για τον εορτάζοντα.
Γι’ αυτό κατά την επίσκεψη «βίζιτα» οι Λεπτοκαρίτες τραγουδούσαν και το παρακάτω τραγούδι:
«Σι τούτου σπίτι απούρθαμι
κέρνα μας, κέρνα μας,
να φάμι κι να πιούμι
άϊντι δεν κιρνάς, δεν καλοπερνάς»
«Ιμείς ιδώ δεν ήρθαμι
να φάμι κι να πιούμι
μόνο σας αγαπούσαμι
κι ήρθαμι να σας δούμι»
Αρκετές πληροφορίες αντλήθηκαν από το βιβλίο του καθηγητή Γεωργίου Χατζή «ΛΕΠΤΟΚΑΡΥΑ» καθώς και από το προσωπικό μου αρχείο.
ΤΖΙΟΛΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
Φιλόλογος – αρχαιολόγος
