Ενεργειακή ακρίβεια

Ανησυχία επικρατεί στο υπουργείο Οικονομικών επειδή οι ανάγκες για έκτακτα μέτρα στήριξης του κόσμου αυξάνονται συνεχώς, αλλά οι δυνατότητες της χώρας να τα δώσει μειώνονται.

Και οργανώνουν άμυνα σε σενάρια πολέμου και τρόμου, ενώ -λόγω ανατιμήσεων- το ΑΕΠ της χώρας ήδη αιμορραγεί.
Όπως αποκαλύπτει το «b.s.», τον Νοέμβριο στο ισοζύγιο καυσίμων-και μόνο- η χώρα μας έχασε 983 εκατ. ευρώ! Πρώτη φορά εδώ και 20 χρόνια στο εμπορικό ισοζύγιο με τις άλλες χώρες οι εισαγωγές καυσίμων ξεπέρασαν τον συγκεκριμένο μήνα 1 δισ. ευρώ τις αντίστοιχες ελληνικές εξαγωγές. Μέσα σε έναν μόλις μήνα «διέρρευσε» στο εξωτερικό 0,5% του ΑΕΠ, μόνο και μόνο επειδή πληρώνουμε πανάκριβα φυσικό αέριο και πετρέλαιο.

Τον Δεκέμβριο η ανώτερη τιμή προμήθειας αερίου (TTF) «χτύπησε» και τα 180 ευρώ ανά μεγαβατώρα, από 90 τον Νοέμβριο – διπλάσια σε 1 μήνα! Και όλα αυτά πριν από το διάγγελμα Πούτιν και την εισβολή στην Ουκρανία.
Τα δύσκολα είναι μπροστά
Το πετρέλαιο ξεπέρασε ήδη πλέον και τα 100 δολάρια το βαρέλι. Το φυσικό αέριο αυξήθηκε πάνω από 40% μέσα σε μία ημέρα την εβδομάδα που πέρασε. Και η απορία είναι αν αρκούν τα 2 δισ. ευρώ έως τώρα (ή τουλάχιστον 2,5 δισ. έως το Πάσχα) που η κυβέρνηση δίνει από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης για να πληρώνει λογαριασμούς ρεύματος νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Αν οι διεθνείς τιμές δεν πέσουν σύντομα, από Μάιο και μετά «μπαίνει μέσα» ο κρατικός προϋπολογισμός.
Ο στόχος, όμως, για πρωτογενές έλλειμμα 1,4% φέτος παραμένει, οπότε μειώνεται το περιθώριο για έκτακτα επιδόματα. Ταυτόχρονα συνεχίζεται η αιμορραγία για καύσιμα (προς Ρωσία, Κουβέιτ ή άλλες χώρες) και οι παράπλευρες απώλειες αυξάνονται όσο οι τιμές καυσίμων και εμπορευμάτων παραμένουν τόσο ψηλά στα διεθνή χρηματιστήρια.
«Πόλεμος» σε 4 μέτωπα
Ο τετραπλασιασμός στο κόστος του φυσικού αερίου απειλεί πολλαπλά την οικονομία. Μέχρι τα μέσα Φεβρουαρίου στο οικονομικό επιτελείο έκαναν σενάρια για επιδόματα και μέτρα κατά της ακρίβειας. Μετά όμως τις εξελίξεις στις σχέσεις Ρωσίας – Ουκρανίας (και όχι μόνον) Χρήστος Σταϊκούρας και Θεόδωρος Σκυλακάκης δίνουν μάχη σε 4 μέτωπα:

1. Πληθωρισμός: ο κίνδυνος μακροχρόνιας αύξησης του κόστους απειλεί νοικοκυριά, κατανάλωση, παραγωγή, ανταγωνιστικότητα. Με 60 εκατομμύρια Mwh καθαρές εισαγωγές τον χρόνο και τιμή που έχει αυξηθεί ήδη 4 φορές επάνω, το φυσικό αέριο έχει τη μεγαλύτερη δημοσιονομική βαρύτητα για τη χώρα μας. Αν οι τιμές πέσουν, η κυβέρνηση θα έχει μεγαλύτερη ευχέρεια για ενισχύσεις στον κόσμο.
   Η οικονομική εξάρτηση και ευπάθεια της χώρας απέναντι στη δίδυμη απειλή (ακρίβεια, Ουκρανία) αποκαλύπτεται στα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής για τις πληρωμές της Ελλάδας προς τη Ρωσία:
   ■ Το 2020 η Ελλάδα έκανε εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία αξίας 331,5 εκατ. ευρώ.
   ■ Το 2021 τριπλασίασε τις δαπάνες για φυσικό αέριο από τη Ρωσία και οι εισαγωγές της ξεπέρασαν το 1,137 δισ. ευρώ (+800 εκατομμύρια).
   ■ Το 2020 για προϊόντα πετρελαίου από τη Ρωσία η Ελλάδα κατέβαλε 1,354 δισ. ευρώ. Το 2021 κατέβαλε στη Ρωσία 1,733 δισ. ευρώ (+380 εκατομμύρια).
2. Πρώτες ύλες: οι διεθνείς τιμές σε μέταλλα και εμπορεύματα είχαν μεγάλη άνοδο το 2021. Η εκτίναξη της ακρίβειας ή και ενδεχόμενο εμπάργκο προϊόντων απασχολεί έντονα και τη χώρα μας. Αλεύρι και δημητριακά έχουν πάρει την ανηφόρα διεθνώς -καθώς Ουκρανία και Ρωσία θεωρούνται σιτοβολώνας της Ευρώπης- πλήττοντας τα νοικοκυριά, αλλά και την ελληνική οικονομία συνολικά.
   Για παράδειγμα, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ:
   ■ Το 2020 για εισαγωγές από τη Ρωσία συνολικά η Ελλάδα διέθεσε 2,9 δισ. ευρώ ή 1,6% του ΑΕΠ της χώρας. Το 2021 διέθεσε 4,3 δισ. ευρώ (+50% σε 1 χρόνο).
   ■ Το 2020 για σιτάρι ανάλεστο η χώρα διέθεσε προς τη Ρωσία 30,8 εκατ. ευρώ. Το 2021 δαπάνησε τα διπλάσια (60,8 εκατ. ευρώ) χωρίς να διπλασιαστεί φυσικά η κατανάλωση ψωμιού στη χώρα μας.
3. Τουρισμός: ο άλλος μεγάλος φόβος είναι μήπως η ακρίβεια και η αβεβαιότητα πανευρωπαϊκά πλήξουν τον ελληνικά τουρισμό, κυρίως από ανατολική ή βόρεια Ευρώπη.
   Ειδικά από τη Ρωσία, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, 900.000 τουρίστες τον χρόνο (2018-2019) πραγματοποιούν 5,5 εκατομμύρια διανυκτερεύσεις σε Κρήτη, Ιόνιο, Νότιο Αιγαίο και Χαλκιδική. Ενώ άλλοι 138.000 έρχονται από Ουκρανία για 746.000 διανυκτερεύσεις σε Αθήνα, νησιά και Χαλκιδική επίσης. Σε συνεργασία με το υπουργείο Τουρισμού, επιχειρείται η ζημιά να αντιμετωπιστεί.
4. Επιτόκια: είναι ο «δείκτης ανησυχίας» για τη χώρα μας. Και όπως λένε οι ειδήμονες στις περιπτώσεις αυτές, «το θέμα είναι να μην ανησυχούν οι άλλοι για εμάς. Αν ανησυχούν μία φορά αυτοί, τότε εμείς πρέπει να ανησυχούμε δέκα»!
   Σε σχέση με έναν χρόνο πριν, καταγράφεται διαφορετικό άνοιγμα (spread) για κάθε χώρα της Ε.Ε. Η Ελλάδα, χωρίς επενδυτική βαθμίδα ακόμα, φαντάζει ως ο πιο «αδύναμος κρίκος»: από 0,8% τον Φεβρουάριο του 2021 η απόδοση του 10ετούς τον Φεβρουάριο φέτος έφτασε στο 2,6% και η ψαλίδα από το αντίστοιχο γερμανικό ομόλογο διπλασιάστηκε, από 1,1 σε 2,3 μονάδες.