Τέθηκε σε Δημόσια διαβούλευση από την πρώτη μέρα του τρέχοντος μηνός το περιληπτικό κείμενο της σχεδιαζόμενης τρίτης πρόσκλησης για την υποβολή αιτήσεων στήριξης προς ένταξη στο υπομέτρο 6.1 «Εγκατάσταση Νέων Γεωργών» του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) 2014 – 2020.
Όπως δηλώνει στον ΑγροΤύπο ο κ. Θεόδωρος Κοκκίνης, μέλος του Δ.Σ. της ΠΟΓΕΔΥ, «όπως στα πιο σημαντικά νομοθετήματα, προσκλήσεις, ΚΥΑ και ΥΑ που αφορούν τα μέλη της Ομοσπονδίας, τους γεωργούς, κτηνοτρόφους και αλιείς της χώρας καθώς και το περιβάλλον, έτσι και σε αυτή την σχεδιαζόμενη πρόσκληση, θεωρήσαμε πως επιβάλλεται να εκφράσουμε τις απόψεις και τις παρατηρήσεις μας.
Το πρώτο αρνητικό είναι το μέγεθος της εκμετάλλευσης ή του αριθμού των ζώων, που πρέπει να δηλώσει ο υποψήφιος στο ΟΣΔΕ του έτους 2021 για την ένταξή του στο υπομέτρο 6.1. Οι ζωοτροφές είναι στα ύψη και άρα είναι δύσκολο να υπάρξει αυτός ο αριθμός των ζώων. Επίσης η αγροτική γη είναι πολύ ακριβή. Τα φωτοβολταϊκά έχουν δώσει μια μεγάλη αύξηση των ενοικίων, κάτι που λειτουργεί αρνητικά για τους αγρότες. Στην επαρχία υπάρχουν πολλές περιοχές που είναι εκτος πραγματικότητας για ένα νέο αγρότη να καταφέρει να ενοικιάσει τέτοιες εκτάσεις αγροτικής γης.
Ένα ακόμη πρόβλημα είναι ο τρόπος κατανομής των κονδυλίων. Ζητάμε η κατανομή των πόρων να είναι ανά Περιφερειακή Ενότητα και όχι ανά Περιφέρεια. Αυτή η πρότασή μας προκύπτει από το γεγονός ότι μόνιμα σε κάποιες Περιφέρειες, λόγω εσωτερικών ιδιαιτεροτήτων, υπάρχουν αδικημένοι αγρότες που κατοικούν σε συγκεκριμένες Περιφερειακές Ενότητες.
Δεδομένου ότι πρόκειται για απλή συνοπτική προδημοσίευση, θα τοποθετηθούμε και εμείς σχετικά συνοπτικά και επιφυλασσόμαστε, εάν χρειαστεί, να επανέλθουμε στο πλήρες κείμενο αυτής, το οποίο θεωρούμε ότι και αυτό θα πρέπει να τεθεί έγκαιρα σε διαβούλευση».
Συγκεκριμένα, σημειώνουμε και προτείνουμε σαν ΠΟΓΕΔΥ τα εξής:
Πιστεύουμε πως είναι απόλυτα ικανοποιητικό το μέγεθος των χρηματικού ποσού που διέρρευσε στον τύπο (δεν αναφέρεται στο κείμενο) ότι θα διατεθεί στην πρόσκληση και ανέρχεται συνολικά στα 350 εκ. €. Είναι ένα πραγματικά μεγάλο ποσό, που πιστεύουμε ότι θα καλύψει ένα πολύ μεγάλο αριθμό των επιλέξιμων αιτήσεων στήριξης.
Θεωρούμε εξαιρετικά θετικό το γεγονός τόσο ότι το ποσό ανά δικαιούχο θα κυμαίνεται από 35.000 έως 40.000 €, όσο και ότι αυξάνεται η υποχρέωση παραμονής στο επάγγελμα στα επτά χρόνια. Οι εποχές και οι ανάγκες αλλάζουν και πιστεύουμε ότι τόσο η βοήθεια στην αρχική εγκατάσταση, όσο όμως και οι δεσμεύσεις πρέπει να είναι σημαντικές. Να αποτελούν δέλεαρ, αλλά και να δημιουργούν εξ αρχής μία αυτοδέσμευση παραμονής για ικανό διάστημα ούτως ώστε πράγματι να δοκιμαστεί κάποιος στο επάγγελμα. Σημειώνουμε ότι, σε ότι αφορά το ποσό ενίσχυσης, κάτι ανάλογο είχε επιχειρηθεί και στην πρόσκληση του 2008 – 2009, αλλά τότε το Υπουργείο, μετά από τις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2009 που μεσολάβησαν και την αλλαγή της πολιτικής ηγεσίας, υπαναχώρησε και ενώ είχαν ήδη εκδοθεί τα αποτελέσματα και είχαν υπογραφεί και οι πρώτες αποφάσεις, μείωσε το ποσό στο μισό ανά δικαιούχο και έβαλε επιπλέον δικαιούχους στο μέτρο. Ελπίζουμε να μην συμβεί και την φορά αυτή κάτι ανάλογο και διπλασιάσουμε τεχνητά τους ενταχθέντες κόβοντας στο μισό την ανά δικαιούχο ενίσχυση!!!
Εύλογος και σωστός πιστεύουμε πως είναι και ο διαφαινόμενος συγχρονισμός της εν λόγω πρόσκλησης με τη επόμενη πρόσκληση των σχεδίων Βελτίωσης (υπομέτρο 4.1). Αν γίνει αυτό, οι νέοι δικαιούχοι του υπομέτρου 6.1 θα έχουν την δυνατότητα άμεσης ένταξης τους στα νέα Σχέδια Βελτίωσης και θα απολάβουν τα μέγιστα ωφελήματα. Εδώ φυσικά οφείλουμε να σημειώσουμε ότι υπάρχουν παρά πολλοί επιλαχόντες της προηγούμενης πρόσκλησης του υπομέτρου 4.1 που ανέμεναν την εξεύρεση κονδυλίων για την ένταξή τους. Οι συγκεκριμένοι «κόπηκαν» κυριολεκτικά «στο νήμα» παρ΄ όλο που είχαν υψηλή βαθμολογία. Εμείς με το από 3-2ου -2020 Δελτίο Τύπου μας είχαμε επισημάνει για τα σχέδια βελτίωσης κατά λέξη τα εξής: «… Η γενική αίσθηση είναι ότι η «βάση» στις περισσότερες Περιφέρειες διαμορφώθηκε σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα με αποτέλεσμα πάρα πολλές και αξιολογότατες επενδυτικές προτάσεις υποψηφίων δικαιούχων να μείνουν κυριολεκτικά στο «ράφι». Στην παρούσα φάση το μόνο που μπορούμε να προτείνουμε είναι να γίνει σύντομα από το Υπ.Α.Α.Τ. και τις υπηρεσίες του ένας απολογισμός απορροφητικότητας των πόρων από τα υπόλοιπα μέτρα και δράσεις που έχει διαχειριστεί στην τρέχουσα περίοδο και να κάνει στο μέτρο του δυνατού μία ανακατανομή υπέρ των Σχεδίων Βελτίωσης ώστε να ικανοποιηθούν όσο το δυνατόν περισσότερες αιτήσεις…». Επιμένουμε ακόμη στην πρόταση που τότε διατυπώσαμε καθώς θεωρούμε ότι πρέπει να εξαντληθούν τα όρια για τους προηγούμενους επιλαχόντες του υπομέτρου 4.1 (Σχέδια Βελτίωσης) πριν γίνει νέα πρόσκληση.
Εκφράζουμε σοβαρές επιφυλάξεις για την δυνατότητα ένταξης νομικών προσώπων. Η έννοια του «Νέου Γεωργού» ήταν ανέκαθεν ανθρωποκεντρική και μάλιστα κατά το παρελθόν το υπομέτρο ονομαζόταν «Νέοι αγρότες – Βελτίωση της ηλικιακής σύνθεσης του πληθυσμού». Η δυνατότητα αυτή πρωτοεμφανίστηκε στην προηγούμενη πρόσκληση του 2016 με αμφίβολα αποτελέσματα. Υποστηρίζουμε πως ο άνθρωπος δεν είναι ένας αριθμός, ένα ΑΦΜ εν προκειμένω, και πως το συγκεκριμένο μέτρο πρέπει να απευθύνεται σε φυσικά πρόσωπα και όχι νομικά, τα οποία καλούνται να ενταχθούν στο γεωργικό επάγγελμα, να ανανεώσουν ηλικιακά τον πληθυσμό, να μείνουν στην επαρχία και ιδιαίτερα στις παραμεθόριες περιοχές και να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα και την βιωσιμότητα των αγροτικών επιχειρήσεων. Ο στόχος του μέτρου, όπως αυτός αποτυπώνεται στο πρώτο σημείο του εγγράφου της προδημοσίευσης (1. Στόχος….) δεν συνάδει με την λογική του νομικού προσώπου. Σε τελική ανάλυση και δεδομένου ότι υπάρχει η έννοια ήδη από την προηγούμενη πρόσκληση, ας δοθεί στα νομικά πρόσωπα η ελάχιστη δυνατή βαθμολογική πριμοδότηση σε σχέση με τα φυσικά πρόσωπα.
Διαφωνούμε με την κατακόρυφη αύξηση στο «κατώφλι» εισαγωγής στο υπομέτρο 6.1. Συγκεκριμένα, για να είναι επιλέξιμος ένας υποψήφιος πρέπει να δηλώσει στο ΟΣΔΕ του έτους 2021 εκμετάλλευση της οποίας το μέγεθος εκπεφρασμένο ως τυπική απόδοση να είναι άνω των 14 χιλ. € και όχι μεγαλύτερο των 100 χιλ. €. Ουσιαστικά, αν κάνουμε κάποιες αναγωγές και δούμε τις αποδεκτές αποδόσεις σε τυπικό εισόδημα κάποιων καλλιεργειών, γυρίζουμε στην λογική της μισής ΜΑΕ (1 Μονάδα Ανθρώπινης Εργασίας-ΜΑΕ=1750 ώρες) ως κατώφλι εισαγωγής που χρησιμοποιούνταν έως και το 2013. Για να γίνουμε αντιληπτοί μιλάμε για ελάχιστα μεγέθη εισαγωγής όπως 433 στρ. σκληρό στάρι ή 43 στρ. βαμβάκι ή 75 στρ. ελαιοποίησιμοι ελαιώνες ή 151 θηλυκά πρόβατα ή συνδυασμός αυτών, κ.λ.π.
Αυτά τα μεγέθη, είναι εφικτά για άλλες εποχές όπου το ενοίκιο ή και η αγορά γης, αλλά και οι ζωοτροφές ήταν φθηνότερα και υπήρχε και κυκλοφορούν χρήμα, σήμερα σε πολλές Περιφερειακές Ενότητες της χώρας – ιδιαίτερα σε αυτές όπου κατά παράξενο τρόπο είναι και οι πλέον προβληματικές και αυτές που χρειάζονται υποστήριξη για να παραμείνει το ανθρώπινο δυναμικό – φαντάζουν δυσθεώρητα. Σήμερα, παρ΄ όλη την οικονομική κρίση το ενοίκιο και η αγορά γης σε πολλές περιοχές της χώρας έχει αυξηθεί σημαντικά και όσο για τις ζωοτροφές ή το κόστος των εγκαταστάσεων, η ζώσα πραγματικότητα τα λέει όλα. Σχετικά με την αξία της γης, απλά θα σημειώσουμε την ζημιά που έχει γίνει με την εγκατάσταση των ΑΠΕ (κυρίως φ/β), όπου σε πολλές περιοχές της χώρας ξερικά αγροτεμάχια είτε πωλήθηκαν σε τιμές μέχρι 2.000 €/στρ., είτε ενοικιάστηκαν με τιμές έως και 250 €/στρ./έτος. Πώς θα βρουν γη και με τι τιμές οι υποψήφιοι Νέοι Γεωργοί; Βέβαια επειδή το θέμα των ΑΠΕ είναι ένα άλλο μεγάλο και σοβαρό θέμα, θα επανέλθουμε σύντομα με νέο εξειδικευμένο έγγραφο. Εν κατακλείδι, προτείνουμε μία λογική προσαρμογή και ελάχιστο κατώφλι εισαγωγής περί τις 10 χιλ. € (από τις 8 χιλ. € που ήταν στην προηγούμενη πρόσκληση του 2016), η οποία και θα αντικατοπτρίζει την δυναμική και σοβαρότητα της νέας πρόσκλησης.
Κλείνοντας τις παρατηρήσεις και προτάσεις μας, επειδή θεωρούμε ότι είναι πάρα πολύ σημαντικό για την πραγματική επιτυχία και δικαιοσύνη του μέτρου, αφήσαμε τελευταία την πρότασή μας για την κατανομή των κονδυλίων. Συγκεκριμένα θα επαναλάβουμε την πρότασή μας όπως αυτή είχε διατυπωθεί στο προαναφερόμενο ήδη Δελτίου Τύπου μας της 3-2ου -2020. Σε αυτό είχαμε πει και επαναλαμβάνουμε «… Ως δεύτερη παρατήρηση οφείλουμε να επισημάνουμε πως καλό θα είναι σε επόμενη πρόσκληση ενδιαφέροντος – όποτε και αν γίνει – είτε για τα Σχέδια Βελτίωσης, είτε για τους Νέους Γεωργούς, η κατανομή των πόρων να είναι ανά Περιφερειακή Ενότητα και όχι ανά Περιφέρεια. Αυτή η πρότασή μας προκύπτει από το γεγονός ότι μόνιμα σε κάποιες Περιφέρειες, λόγω εσωτερικών ιδιαιτεροτήτων, υπάρχουν αδικημένοι αγρότες που κατοικούν σε συγκεκριμένες Περιφερειακές Ενότητες. Έτσι τα διάφορα μέτρα και δράσεις του ΥπΑΑΤ, αντί να λειτουργούν και ως παρεμβάσεις εξίσωσης και άμβλυνσης των εισοδηματικών διαφορών, εν τέλει τις οξύνουν και μεγαλώνουν το εισοδηματικό χάσμα…».
Δυστυχώς επαληθευτήκαμε στο έπακρο με την τελική κατάταξη των Σχεδίων Βελτίωσης και είναι πολύ πιθανό ότι κάτι παρόμοιο θα γίνει και στην επερχόμενη πρόσκληση ενδιαφέροντος των «Νέων Γεωργών», αν και γενικά στις προσκλήσεις αυτές του συγκεκριμένου υπομέτρου συνήθως τα χρήματα καλύπτουν σχεδόν το σύνολο των αιτούντων που είναι επιλέξιμοι. Σε κάθε περίπτωση όμως, θεωρούμε πως πρέπει να γίνει ξανά μία νέα αρχή προς δικαιότερες προσκλήσεις. Είναι αδιανόητο για μας ο θεσμός της Αιρετής Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης ,που καθιερώθηκε από 1-1ου-2011, να οδηγεί σε μία κατάφορη αδικία με την κατανομή των κονδυλίων ενώ έως τότε το ΥπΑΑΤ τα κατάνεμε ανά νομό και ο κάθε ένας υποψήφιος «συναγωνιζόταν» με τους ομοίους του.
Απλουστεύοντας όσο το δυνατόν την πρότασή μας και για να γίνει κατανοητή δίνουμε το εξής παράδειγμα: Έστω πως από τα 350 εκ. € της επερχόμενης πρόσκλησης, στην Περιφέρεια Α, που αποτελείται από Χ Περιφερειακές Ενότητες (Π.Ε), κατανέμονται 30 εκ. €. Εάν, μετά την ολοκλήρωση της κατάθεσης και της αξιολόγησης των αιτήσεων στήριξης (δηλ. υποψηφιοτήτων) σε αυτήν την Περιφέρεια, διαπιστώσουμε μέσω του Πληροφοριακού Συστήματος Κρατικών Ενισχύσεων (ΠΣΚΕ) ότι τα αιτούμενα χρήματα των επιλέξιμων υποψηφίων ανέρχονται σε ποσό μεγαλύτερο των 30 εκ. € (π.χ 40 εκ. €), πρέπει να εφαρμόσουμε ένα τύπο κατανομής των χρημάτων ανά Π.Ε στην λογική της δικαιοσύνης και της άμβλυνσης των ανισοτήτων που σας παρουσιάσαμε. Ο τύπος που προτείνουμε είναι πάρα πολύ απλός και προκύπτει από την διαίρεση του κατανεμηθέντος ποσού ( δηλ. των 30 εκ. €) με το αιτηθέν σε όλη την Περιφέρεια Α ποσό (δηλ. τα 40 εκ. € για το παράδειγμά μας). Με τον τρόπο αυτό τα προγράμματα του Π.Α.Α θα λειτουργούν εξισορροπητικά προς τις αδύναμες Π.Ε, θα αμβλύνουν αντί να οξύνουν τις διαφορές και δεν θα παρατηρηθούν όλα όσα έγιναν στην τελευταία πρόσκληση του υπομέτρου 4.1 (Σχέδια Βελτίωσης). Αυτός ο τρόπος κατανομής μπορεί να εφαρμοστεί όχι μόνο για τις Π.Ε, αλλά ακόμη και για τους Δήμους της Περιφέρειας (αντικαθιστώντας τις Π.Ε στην διαδικασία με τον εκάστοτε Δήμο), καθώς ακόμη και εντός Π.Ε σε αρκετές περιπτώσεις υπάρχουν σημαντικές διαφορές. Εννοείται πως αν τα αιτούμενα συνολικά ποσά στην Περιφέρεια είναι λιγότερα από τα κατανεμημένα, πρέπει να υπάρξει πρόβλεψη για άμεση κατανομή αυτών στις άλλες (π.χ όμορες) Περιφέρειες.
Παϊσιάδης Σταύρος
