Το καλάθι του Παρασκευά

Γράφει ο Θόδωρος Δημητριάδης

Πολλά καλάθια κυκλοφορούν τελευταία. Μετά το καλάθι του νοικοκυριού με τα 51 προϊόντα, έχουμε τώρα το καλάθι των Χριστουγέννων, το καλάθι του Αη-Βασίλη με παιδικά παιχνίδια κ.ά.

Χριστούγεννα για τους περισσότερους σημαίνουν γιορταστικό πλούσιο τραπέζι, νόστιμα φαγητά και γλυκά, μελομακάρονα, κουραμπιέδες κ.ά..

Παλιά, τον καιρό των παππούδων μας όλο το χρόνο έτρεφαν ένα γουρούνι και το έσφαζαν αυτές τις γιορτινές μέρες για να έχουν κρέας. Ένα μέρος το κατανάλωναν τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά, και το υπόλοιπο το πάστωναν για τον υπόλοιπο χρόνο. Κι όσοι δεν είχαν γουρούνι, έσφαζαν μια γαλοπούλα ή έναν καλοθρεμμένο πετεινό.

Από αυτό βγήκαν και τα κάλαντα των Φώτων, που στο τέλος έλεγαν,

«Σφάξαμε τον πετεινό, έμεινε η κότα, δώστε μας τον κόπο μας να πάμε σ’ άλλη πόρτα»…

Υπάρχει λοιπόν κι ένα άλλο καλάθι στην Κατερίνη με 51 προϊόντα, και μάλιστα με έτοιμα μαγειρεμένα φαγητά: Το καλάθι του παραδοσιακού μαγειρείου ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ, στην οδό Ζαλόγγου, κοντά στα παλιά δικαστήρια.

Να μερικά από αυτά: Κόκορας κρασάτος, λαγός στιφάδο, μοσχαράκι μπουργκινιόν, μοσχαράκι κρασάτο, χοιρινό με πρασοσέλινο και αυγολέμονο, χοιρινό μπούτι με μέλι και μουστάρδα, λαχανοντολμάδες, λαζάνια με σπανάκι και κιμά, πατάτες σουφλέ, γλυκοπατάτα κοκκινιστή με ώριμη ντομάτα με τυρί τσένταρ, κοτόπουλο γεμιστό ρολό, σπαλομπριζόλα, σπληνάντερο, παϊδάκια, μπιφτέκια, χοιρινό γεμιστό ρολό, κατσικάκι στη σούβλα, κοτόπουλο στη σούβλα, χοιρινή πανσέτα, κοκορέτσι, χοιρινό κεμπάπ, ζυγούρι κεμπάπ κλπ. κλπ.

Το παραδοσιακό αυτό μαγειρείο λειτουργεί εδώ και 74 χρόνια.

Στις μεγάλες γιορτές και αργίες θα πρέπει να έχεις υπομονή και να περιμένεις στη σειρά για να εξυπηρετηθείς. Γίνεται ένας μικρός χαμός, γιατί δεν είναι μόνο οι πελάτες , αλλά κι εκείνοι που έχουν παραγγείλει από τις προηγούμενες μέρες το οικογενειακό τους κοκορέτσι, σούβλες κλπ. κι έρχονται να τα παραλάβουν ψημένα και έτοιμα – όπως παλιά, που οι νοικοκυρές δεν είχαν ηλεκτρική κουζίνα και πήγαιναν στο φούρνο για ψήσιμο το ταψί με το φαγητό.
 Τις άλλες μέρες, όμως, τις κανονικές, το μαγειρείο έχει περισσότερη ηρεμία και θα εξυπηρετηθείς πιο γρήγορα. Φτιάχνει παραδοσιακά μαγειρευτά, δηλαδή παπουτσάκια, μουσακά, παστίτσιο, κολοκυθάκια γεμιστά αυγολέμονο, γεμιστές πιπεριές και ντομάτες, γίγαντες στο φούρνο κ.ά.
 
Το μαγειρείο ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ αξίζει να το επισκεφτεί κανείς όχι μόνο για τις παραδοσιακές του νοστιμιές και γεύσεις, αλλά για να δει από κοντά δύο σπάνια πράγματα, που έχουν χαθεί στην εποχή μας: Το τζουκ-μποξ και το τεφτέρι με τα βερεσέδια. Θυμίζουν άλλες εποχές, την δεκαετία του 1960, τότε που χιλιάδες από την Κατερίνη και την περιοχή μας μετανάστευσαν στη Γερμανία και άλλες μακρινές χώρες για δουλειά.
 
Ήταν η εποχή του Τσιτσάνη, και οι βασανισμένοι άνθρωποι δεν αναζητούσαν το τραγούδι μόνο για να διασκεδάσουν και να ψυχαγωγηθούν, αλλά περισσότερο για να εκτονωθούν από τη φτώχεια, την αβεβαιότητα, τις ανάγκες και τα προβλήματα. Η Ελλάδα μόλις είχε βγει από μια πολύ δύσκολη περίοδο, πόλεμο, κατοχή, πείνα, εμφύλιο,  και τα τραγούδια ήταν μισό παράπονο και μισό ελπίδα. 

Ήταν η εποχή του Καλδάρα, του Παπαϊωάννου, του Μητσάκη, του Μάρκου Βαμβακάρη, του Περπινιάδη, του Παγιουμτζή, του Μενιδιάτη, Ζαγοραίου, της Πόλυς Πάνου, της Σωτηρίας Μπέλου… Ήταν η εποχή που συνυπήρχαν η “Συννεφιασμένη Κυριακή” του Τσιτσάνη με  το “ Βρε Μανώλη τραμπαρίφα, βάλε την διπλή ταρίφα” των Σογιούλ-Γιαννακόπουλου και το “Αγάπη που ‘γινες δίκοπο μαχαίρι” του Μάνου Χατζιδάκη.
Ήταν η εποχή της Columbia, της His Master’s Voice, με τους δίσκους 45 στροφών, που άφηνε τα ρεμπέτικα και στρεφόταν στα λαϊκά, τα τραγούδια που σιγανοτραγουδούσε όλος ο κόσμος την ώρα που έσπαζε καπνό στα χωράφια και αρμάθιαζε κάτω από τα τσαρδάκια ακούγοντας το τρανζιστοράκι. Ήταν η εποχή του Στέλιου Καζαντζίδη, της Γιώτας Λύδιας, της Καίτης Γκρέυ, του Αγγελόπουλου, του Πάνου Γαβαλά, και τα τραγούδια τους ηχούν ακόμα στην ψυχή μας:  

Δυο πόρτες έχει η ζωή, άνοιξα μια και μπήκα…
Μέσα στο τραίνο Γερμανίας – Αθηνών…
Κάθε λιμάνι και καημός…
Θα σε πάρω να φύγουμε σ’ άλλη γη σ’ άλλα μέρη…
 
Τέτοιους παλιούς δίσκους έχει το τζουκ-μποξ στο παραδοσιακό μαγειρείο του ΠΑΡΑΣΚΕΥΑ.
Έχει όμως και κάτι ακόμα, μοναδικό και ανεκτίμητο ιστορικό ντοκουμέντο:  Το παλιό τεφτέρι με τα βερεσέδια. Είναι ένα μεγάλο τετράδιο-βιβλίο, τοποθετημένο ευλαβικά όπως του αξίζει μέσα σε κορνίζα, και μέσα σ’ αυτό γραμμένα με μολύβι αναλυτικά σε κάθε σελίδα τα ονόματα των πελατών και αυτά που αγόραζαν “επί πιστώσει” για να τα εξοφλήσουν το φθινόπωρο στην καπνοπούληση.

Όποτε πηγαίνω να ψωνίσω κάτι νόστιμο από τον ΠΑΡΑΣΚΕΥΑ, το τζουκ-μποξ και το τεφτέρι με τα βερεσέδια μου θυμίζουν τα παλιά. Που δεν είναι και τόσο παλιά, αφού και στις μέρες μας ξαναζούμε μετανάστευση και βερεσέδια – με άλλη όμως μορφή. Τώρα δεν μεταναστεύουν οι απόφοιτοι δημοτικού, όπως οι παππούδες μας τη δεκαετία του 1960, αλλά οι πιο μορφωμένοι νέοι πτυχιούχοι πανεπιστημίου, που είναι άνεργοι στη χώρα μας και αναζητούν δουλειά έξω.

Τώρα τα χρέη και τα βερεσέδια δεν τα χρωστάμε στα μπακάλικα και τα παραδοσιακά οινομαγειρεία, αλλά στις τράπεζες, τη ΔΕΗ και την εφορία…