Υδρόμυλοι – Νεροτριβή στη θέση Νεράκι
Στη θέση Ν ε ρ ά κ ι στο δρόμο από την άνω Σκοτίνα προς την Καλλιπεύκη, λόγω του άφθονου νερού, υπήρχαν μύλοι και νεροτριβή. Ο κοντινότερος δρόμος παλαιότερα ήταν από την Μοναχιά Καστανιά, Γαργάνη, πάνω από το Νεράκι και συνέχεια για το Νιζερό.
Γι’ αυτό πήρε την ονομασία Μύλοι και αργότερα Γιαταγάνας, λόγω του σκοτομού του κλέφτη Γιαταγάνα από την παγάνα κάτω από τον δρόμο, την στιγμή νίβονταν, όπου και ξεψύχησε.
Για πρώτη φορά επί Τουρκοκρατίας, γίνεται αναφορά για Υδρόμυλο στην περιοχή το 1872 Ιουλίου 5, στο μοναδικό σωζόμενο Κώδικα του Μοναστηριού των Κλημάδων, που βρίσκεται στην Βιβλιοθήκη της Ολυμπιώτισσας στην Ελασσόνα, με αριθ. 323 αποτελούμενο από 130 φύλλα σε σχετικά καλή κατάσταση. Στη σελίδα 8, αναφέρεται, ”’Ετερος (υδρόμυλος) ομοίως κείμενος κατά την θέση νεράκι εν τοις ορίοις της Σκο/τείνας, πακτούμενος σπανιώτερον διά το απόκεντρον διά γρόσια διακό/σια έως τριακόσια.”
Στο Νεράκι υπήρχε ένας Κοινοτικός Μύλος και έτερος που ανήκε σε κάποιον Καρκαφίρη από την Σκοτίνα.
”Το 1914 επυρπόλησαν οι Νεζεριώται τον υδρόμυλον εν θέσει Μύλοι (Γιαταγάνα) της ημετέρας Κοινότητας, καταδικασθέντων εν Λαρίσση διά της υπ’ αριθμ. 1465/Σεπτεμβρίου 1914. ‘Ηχθημεν αι δύο Κοινότητες είς δικαστικόν αγώνα, εκδοθέντων των κατωτέρω απόφασεων υπέρ ημών. Αριθμ. αποφ. 737/ 5 -9 – 1915 Ειρηνοδικείου Ραψάνης, την αριθμ. Απόφ. 336/ 12 -3 -1919 Ειρηνοδικείου Ραψάνης, την αριθμ. απόφ. 121/ 8 -5 – 1926 Ειρηνοδικείου Κατερίνης, την αριθμ. απόφ. 1478/ 16 -7 – 1927 Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης και την αριθμ. απόφ. 108/ 26 -9 -1927 Αρείου Πάγου…..
Αναφέρεται ότι 150 μέτρα πάνω από την δριστέλα μέχρι το 1917 λειτουργούσε νερόμυλο ο Τσιάτσιος, από την Καλλιπεύκη, αλλά πήραν είδηση, όπως διηγούνται οι παλαιώτεροι, οι Σκοτινιώτες και έκαψαν το Μύλο, γιατί οι Νιζεργιώτες στους παλιούς Μύλους βάλανε πέτρες, καρούτες και τους ιδιοπηΐθηκαν. Αργότερα ξανάφτιαξαν το Μύλο στο Νεράκι μαζί με τον Νικόλαο Ντότο, αφού βάλανε στην επιχείρηση και κάποιον Γερομιχαλό από την Σκοτίνα.
Το 1943 οι Μύλοι στο Νεράκι ανατινάχτικαν από τους Γερμανούς για να μην τροφοδοτούν με αλεύρι την Εθνική Αντίσταση. Μετά το 1950 ο Ιωάννης Τσιάτσιος κατασκεύασε την δριστέλα – νεροτριβή εκμεταλλευόμενος την μετακίνηση των κατοίκων στην κάτω Σκοτίνα, πλησίον των κτημάτων τους όπου έκτισαν καινούργιους και πιο εξελιγμένους Μύλους.
Το 2002 η Καλλιπεύκη προσπάθησε να μεταφέρει νερό για την περίοδο του θέρους από το Νεράκι, εγκαθιστώντας γεννήτριες, αλλά η προσπάθεια δεν τελεσφόρησε.
Η εξέλιξη της τεχνολογίας οδήγησε στον μαρασμό τους και στην εγκατάλειψη, αφήνοντας μια θλιβερή αλλά ταυτόχρονα και μια όμορφη ανάμνηση……
