Mεγάλη ανησυχία στις τάξεις των ασφαλισμένων έχει προκαλέσει η λήξη μεταβατικών διατάξεων από την 1η Ιανουαρίου 2022 αναφορικά με τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης.
Η «κυριακάτικη δημοκρατία», με τη συνδρομή του δικηγόρου Κωνσταντίνου Τσουκαλά, δημοσιεύει τον πλήρη οδηγό για όσους προλαβαίνουν να συνταξιοδοτηθούν πριν από τα 67 και τα 62 έτη, με βάση όσα έχουν νομοθετηθεί και υπό την αίρεση πάντοτε ότι η κυβέρνηση δεν θα προχωρήσει σε άλλη μία αύξηση των ορίων ηλικίας, τα οποία την περίοδο 2010-2015 αυξήθηκαν 17 φορές!
Τι ισχύει σήμερα
Το σημερινό καθεστώς στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης προκύπτει από τον ν. 4336/2015 (3ο Μνημόνιο) και προβλέπει ρητά ότι από 01/01/2022 ισχύουν για όλους τους ασφαλισμένους τα γενικά όρια ηλικίας, τα 67 έτη δηλαδή για την πλήρη σύνταξη και τα 62 έτη για τη μειωμένη σύνταξη, όπου αυτή ορίζεται.
Επιπλέον, προβλέπεται η δυνατότητα λήψης πλήρους σύνταξης σε όλα τα ασφαλιστικά ταμεία που συγχωνεύθηκαν στον ΕΦΚΑ στα 62 έτη, με την προϋπόθεση οι ασφαλισμένοι να έχουν συμπληρώσει 40 έτη ασφάλισης ή 12.000 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων έως επτά έτη μπορούν να είναι πλασματικά, με αναγνώριση είτε μέσω εξαγοράς είτε δωρεάν.
Οι τρεις κατηγορίες
Ο νόμος 4336/2015 διαμορφώνει τρεις κατηγορίες ασφαλισμένων σχετικά με το δικαίωμα συνταξιοδότησης:
Όσοι δεν κινδυνεύουν από μελλοντική αλλαγή του νόμου: Η πρώτη κατηγορία αφορά σε όσους είχαν θεμελιωμένο δικαίωμα συνταξιοδότησης έως 18/08/2015, ημερομηνία έναρξης ισχύος του ν. 4336/2015, δηλαδή είχαν τότε συμπληρώσει και τα απαιτούμενα χρόνια ή ημέρες ασφάλισης και το κατά περίπτωση όριο ηλικίας. Οι ασφαλισμένοι αυτοί διατήρησαν το δικαίωμά τους, δεν υπήχθησαν στις λεγόμενες «μεταβατικές» διατάξεις και μπορούν να το ασκήσουν χωρίς κανέναν χρονικό περιορισμό και χωρίς τον φόβο ότι μια μελλοντική αλλαγή νομοθεσίας μπορεί να ανατρέψει τα «ώριμα» δικαιώματά τους.
Ποιοι χάνουν το δικαίωμα συνταξιοδότησης αν αλλάξει ο νόμος: Η δεύτερη κατηγορία είναι οι ασφαλισμένοι που κατοχυρώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης έως τις 31/12/2021. Βάσει υπουργικής απόφασης, μπορούν επίσης να ασκήσουν το δικαίωμά τους και μετά τις 01/01/2022, και δεν το χάνουν ακόμα και αν συμπληρώνουν το νέο όριο ηλικίας μετά τις 01/01/2022.
Κατοχυρωμένο δικαίωμα, αναφέρει η ισχύουσα υπουργική απόφαση, υφίσταται «όταν ο ασφαλισμένος έχει τη δυνατότητα να συνταξιοδοτηθεί με τις προϋποθέσεις που διαμορφώνονται και ισχύουν κατά το έτος συμπλήρωσης του απαιτούμενου κατά περίπτωση χρόνου ασφάλισης ή ορίου ηλικίας, σύμφωνα με το προγενέστερο του ν. 4336/2015 νομοθετικό πλαίσιο».
Για να θεωρηθεί δηλαδή κατοχυρωμένο δικαίωμα, θα πρέπει ο ασφαλισμένος να έχει συμπληρώσει τα απαιτούμενα χρόνια ή ένσημα και το παλαιό, ισχύον πριν από τον ν. 4336/2015, όριο ηλικίας έως 31/12/2021, και όχι το νέο προβλεπόμενο όριο ηλικίας. Από αυτή την κατηγορία, όσοι έχουν συμπληρώσει και το νέο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης έχουν όχι μόνο κατοχυρωμένο, αλλά και θεμελιωμένο δικαίωμα, και δεν κινδυνεύουν ούτε από κάποια μελλοντική αλλαγή νόμου.
Όσοι έχουν συμπληρώσει τα απαιτούμενα χρόνια και το παλαιό όριο έχουν μεν κατοχυρώσει δικαίωμα και, βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας, μπορούν να συνταξιοδοτηθούν όταν συμπληρώσουν το νέο όριο ηλικίας (προφανώς, ακόμα και αν το συμπληρώνουν μετά τις 01/01/2022), δεν έχουν όμως θεμελιωμένο «ώριμο δικαίωμα» και, συνεπώς, αν ψηφιστεί νέος νόμος πριν συμπληρώσουν το νέο όριο, κινδυνεύουν να το απολέσουν.
Όσοι δεν υπάγονται στις μεταβατικές διατάξεις: Η τρίτη κατηγορία αφορά σε όσους δεν υπάγονται σε μεταβατικές διατάξεις, δηλαδή όσους είτε δεν είχαν συμπληρώσει έως το 2012 τις απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης είτε, αν και έχουν συμπληρώσει τα απαιτούμενα έτη έως το 2021, δεν προλαβαίνουν να συμπληρώσουν έως τότε το παλιό ηλικιακό. Αυτή η κατηγορία ασφαλισμένων, που είναι και η μεγαλύτερη σήμερα, θα συνταξιοδοτηθεί στα 62 έτη αν τότε έχει συμπληρώσει 40 έτη ασφάλισης, άλλως, αν έχει λιγότερο χρόνο ασφάλισης, θα συνταξιοδοτηθεί με πλήρη σύνταξη στα 67 έτη και μειωμένη στα 62 έτη, ανάλογα με τις προβλεπόμενες διατάξεις.
Δικαίωμα μειωμένης σύνταξης δεν υπάρχει σε όλα τα Ταμεία που συγχωνεύθηκαν στον ΕΦΚΑ, αλλά, αν οι ασφαλισμένοι είχαν έστω μία ημέρα ασφάλισης στο ΙΚΑ, μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με μειωμένη σύνταξη αν έχουν συμπληρώσει 15 έτη ασφάλισης (4.500 ημέρες). Για τη λήψη μειωμένης σύνταξης από τους παλιούς ασφαλισμένους απαιτούνται 100 ημέρες ανά έτος την τελευταία πενταετία πριν από τα 62 έτη ή 750 ημέρες την τελευταία πενταετία στα ειδικά Ταμεία (ΔΕΚΟ, τράπεζες). Στους νέους ασφαλισμένους (μετά τις 01/01/1993), προϋπόθεση είναι η συμπλήρωση 750 ημερών ασφάλισης την τελευταία πενταετία.
Βέβαια, τα ηλικιακά όρια των 67 και των 62 ετών δεν θα ισχύουν μόνιμα, αφού έχει προβλεφθεί η «ρήτρα προσδοκίμου ζωής», η οποία προβλέπει ότι από τις 01/01/2024 και ανά τριετία θα αναπροσαρμόζονται προς τα πάνω, ανάλογα με την αύξηση του προσδόκιμου ζωής
