Ο Α΄ Βαλκανικός πόλεμος – Ιστορικά στοιχεία
Σαν σήμερα (26 Οκτωβρίου 1912) ανήμερα του Αγίου Δημητρίου, πριν από εκατό δέκα χρόνια απελευθερώθηκε η Θεσσαλονίκη από τον ελληνικό στρατό. Είχε ήδη ξεκινήσει ο Α΄ Βαλκανικός πόλεμος ανάμεσα στους συμμάχους (Μαυροβούνιο, Σερβία, Βουλγαρία, Ελλάδα) και την Οθωμανική αυτοκρατορία, με την κήρυξη του πολέμου από το Μαυροβούνιο στις 25 Σεπτεμβρίου 1912 και ολοκληρώνεται στις 30 Μαΐου 1913, με τη Συνθήκη του Λονδίνου.
Στην Ελλάδα ήδη από τις 16 Σεπτεμβρίου, διατάσσεται γενική επιστράτευση, όπου το “ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΡΑΤΕΥΣΕΩΣ” το παρουσιάζουμε παρακάτω:
ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΕΠΙΣΤΡΑΤΕΥΣΕΩΣ
Γεώργιος Α’ Βασιλεύς των Ελλήνων
Προτάσει του Υμετέρου Υπουργικού Συμβουλίου και έχοντες υπόψιν το άρθρο 35 του νόμου ΓΦΝΣΤ περί του Οργανισμού του Στρατού, απεφασίσαμεν και διατάσομεν
Άρθρον 1ον Ταίθεμεν εις επιστράτευσιν τον εν ειρήνη Στρατόν.
Άρθρον 2ον Καλούμεν υπό τα όπλα:
1ον Τους διαθεσίμους των απογραφών του 1910 και 1911.
2ον Πάντας τας κλάσεις της εφεδρείας του ενεργού Στρατού πλην των διατελούντων εν αναβολή κατατάξι ως και των απαλλαγέντων των κλάσεων 1900, 1901, 1902, 1910 και 1911.
3ον Εκ της Εθνοφρουράς τους επιλοχίας και λοχίας του πεζικού, των ευζώνων και του πυροβολικού πασών των κλάσεων, μόνιν δε τους δεκανείς των κλάσεων 1896, 1897, 1898 και 1899 των αυτών όπλων.
4ον Τους οπλίτας των κλάσεων της Εθνοφρουράς 1896, 1897, 1898 και 1899 των διαμερισμάτων 1ου 2ου 3ου 7ου και 8ου παραρτήματος, πλην των κριθέντων ικανών δια τας βοηθητικάς υπηρεσίας του Στρατού.
Εις τον Ημέτερον επί των Στρατιωτικών Υπουργόν, ανατίθεμεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος Διατάγματος.
Αθήνησι τη 16 Σεπτεμβρίου 1912
Εν ονόματι του Βασιλέως
Ο Αντιβασιλεύς
Κωνσταντίνος Διάδοχος
Το υπουργικόν Συμβούλιο
Ο Πρόεδρος Ε. Βενιζέλος
Τα μέλη (υπογραφές των μελών Υπουργικού Συμβουλίου)
Η Ελλάδα εισέρχεται στον πόλεμο στις 5 Οκτωβρίου 1912, όπου η Στρατιά Θεσσαλίας κατέλαβε την Ελασσόνα στις 6 Οκτωβρίου και κατευθύνεται στο Σαραντάπορο. Ο ελληνικός στρατός καταλαμβάνει στις 10 Οκτωβρίου τα Σέρβια και στις 11 Οκτωβρίου την Κοζάνη. Μετά την ήττα των Οθωμανών στο Σαραντάπορο, απελευθερώνονται στις 16 Οκτωβρίου η Κατερίνη και η Βέροια. Ακολουθεί η νικηφόρα μάχη των Γιαννιτσών (19 – 20 Οκτωβρίου 1912) και οι Οθωμανοί μπροστά στον κίνδυνο να κυκλωθούν από τον ελληνικό στρατό, συμπτύχθηκαν εσπευσμένα στη Θεσσαλονίκη, όπου και υποχρεώθηκαν μετά από διαπραγματεύσεις να υπογράψουν την παράδοση της πόλης στις 26 Οκτωβρίου 1912.
Αργότερα ο ελληνικός στρατός απελευθερώνει στη Δυτική Μακεδονία διαδοχικά τη Φλώρινα (7 Νοεμβρίου) την Καστοριά (10 Νοεμβρίου) και την Κορυτσά (7 Δεκεμβρίου), ενώ στην Ήπειρο καταλαμβάνει την Πρέβεζα (21 Οκτωβρίου) το Μέτσοβο (10 Νοεμβρίου) και τα Ιωάννινα (21 Ιανουαρίου 1913) και μέχρι τις 5 Μαρτίου 1913 απελευθερώνει ολόκληρη τη Βόρεια Ήπειρο.
Το πολεμικό ναυτικό απελευθέρωσε τη Χαλκιδική (26 Οκτωβρίου), τη Λήμνο και τη Θάσο στις 8 Οκτωβρίου, Ίμβρο & Τένεδο στις 18 Οκτωβρίου, τη Σαμοθράκη (19 Οκτωβρίου), τα Ψαρά (22 Οκτωβρίου) τη Λέσβο (7 Δεκεμβρίου) τη Χίο (21 Δεκεμβρίου) και τη Σάμο στις 2 Μαρτίου 1913.
Ο βασιλιάς Γεώργιος Α΄ στον Α΄ Βαλκανικό πόλεμο συντάχθηκε με την πολιτική του πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου και στις 24 Νοεμβρίου 1912 εισήλθε θριαμβευτικά στη Θεσσαλονίκη, όπου και εγκαταστάθηκε για να θεμελιώσει την ελληνική κυριαρχία στην περιοχή.
Όμως στις 5 Μαρτίου 1913 δολοφονείται στη Θεσσαλονίκη. Η υποψία ότι το χέρι του δράστη (Αλέξανδρος Σχινάς) κατηύθυνε “δάκτυλος της Γερμανίας”, γιατί επιθυμούσε το γερμανόφιλο διάδοχο Κωνσταντίνο ως βασιλιά, παραμένει έως και σήμερα υποψία. Στις 8 Μαρτίου 1913, σε έκτακτη συνεδρίαση της Βουλής, ο διάδοχος Κωνσταντίνος ορκίστηκε ως νέος βασιλιάς της Ελλάδος.
Μετά από τις έντονες πιέσεις των Μεγάλων Δυνάμεων, υπογράφεται στις 30 Μαΐου 1913, η Συνθήκη του Λονδίνου, με την οποία τερματίζεται ο Α΄ Βαλκανικός πόλεμος. Η Οθωμανική αυτοκρατορία χάνει τα εδάφη της δυτικά της γραμμής Αίνου – Μηδείας (εκτός της Αλβανίας) και εκχωρούνται στους νικητές του πολέμου.
Πρέπει να τονίσουμε πως η Συνθήκη του Λονδίνου δημοσιεύτηκε, αλλά δεν κυρώθηκε ποτέ, εξαιτίας του Β΄ Βαλκανικού πολέμου που ξεκίνησε μετά από λίγες ημέρες. Το τέλος του Α΄ Βαλκανικού πολέμου, βρίσκει την Ελλάδα να έχει απελευθερώσει την Ήπειρο, ολόκληρη τη Θεσσαλία, μεγάλο τμήμα της Μακεδονίας και πολλά νησιά του Αιγαίου.
Σε εκκρεμότητα παρέμενε το καθεστώς του Αγίου Όρους, ενώ τα Δωδεκάνησα παραχωρήθηκαν προσωρινά στους Ιταλούς. Τέλος, ο Σουλτάνος στην Κρήτη παραιτήθηκε των δικαιωμάτων του και έτσι άνοιξε ο δρόμος για την ενσωμάτωση της Κρήτης με την Ελλάδα.
ΤΖΙΟΛΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
Φιλόλογος – αρχαιολόγος
