«Ιδεώδες» σώμα και συμβολική «αυτοαναίρεση!…»
Ψυχό-κοινωνιολογικό πιπεράτο του Καθηγητή Πιπερόπουλου
Ο θάνατος, αναμφίβολα, βρίσκεται στο τραγικότερο σημείο στο ευρύ φάσμα του ανθρώπινου
δράματος και των ανθρώπινων συναισθημάτων. Ο θάνατος, όμως, από αυτοκτονία, πέρα από την
τραγικότητά του εμπεριέχει και τα καταθλιπτικά στοιχεία που δημιουργούν οι υποκειμενικές ενοχές
συγγενών και φίλων για την αδυναμία τους και να προβλέψουν και να αποτρέψουν το γεγονός!…
Επιπρόσθετα, στην ευρύτερη κοινή γνώμη γεννάται και το απλό φαινομενικά, αλλά φοβερά
δύσκολο να απαντηθεί, μονολεκτικό ερώτημα του «γιατί».
Στην Ελλάδα σήμερα ένας εντυπωσιακά και οδυνηρά μεγάλος αριθμός συμπολιτών μας δεν
αυτοκτονεί μόνο για τους κλασικούς λόγους της ερωτικής απογοήτευσης, αλλά κυρίαρχα λόγω της
ανεπανόρθωτης οικονομικής καταστροφής που ξεκίνησε σε Εθνικό επίπεδο τον Μάιο του 2010 με
την υποταγή μας, από τον τότε Πρωθυπουργό κ Γιώργο Παπανδρέου στο Διεθνές Νομισματικό
Ταμείο και τα Μνημόνια και για πολλούς που δεν ήταν μέσα στις 500,000 που μετανάστευσαν
δυστυχώς συνεχίζεται.
Δεν θα σταθώ στις δύο μεγάλες αυτές αιτιολογικές κατηγορίες του δράματος της πράξης της
αυτοαναίρεσης, αλλά θα καλέσω την προσοχή σας στις περιπτώσεις που κάποια άτομα
αυτοκτονούν επειδή αδυνατούν να προσαρμοσθούν στις απαιτήσεις των τηλεοπτικών εκπομπών
life-style, δηλαδή της μόδας που μας προστάζει να είμαστε ΩΡΑΙΟΙ και ΩΡΑΙΕΣ, ΛΕΠΤΟΙ και
ΛΕΠΤΕΣ!…
Ο καθένας και η καθεμιά μας δημιουργούμε την υποκειμενική αίσθηση της επάρκειας ή της
ανεπάρκειας καθώς από τα παιδικά χρόνια οδεύουμε προς την ενηλικίωση με τη βοήθεια της
οικογένειας, του σχολείου, της Εκκλησίας, και μαζί της παρέας ή κλίκας και στην εποχή μας των
Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας. Μεγαλώνοντας μαθαίνουμε τι είναι το «ιδεώδες σώμα» και
ταυτόχρονα αξιολογούμε ΠΟΣΟ απέχουμε από αυτό ή πόσο το πλησιάζουμε.
Σε ό,τι αφορά το σώμα μας και τη σωματική μας οντότητα τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα για
όλους, διαχειρίσιμα για τους περισσότερους αλλά και εντυπωσιακά ανυπέρβλητα στη δυσκολία
τους για μερικούς. Και οι δυσκολίες εντείνονται ακόμη περισσότερο εάν το μπόι, το βάρος και η
κατανομή των κιλών στο σώμα μας ΔΕΝ συνάδουν με τα «ιδεώδη» και τα «πρότυπα» που οι
τηλεοπτικές εκπομπές των ΜΜΕ προβάλλουν ως επιθυμητά.
Ο βομβαρδισμός των ΜΜΕ για τα επιθυμητά, ιδεώδη σώματα είναι ανελέητος σε σημείο ώστε
κάποια άτομα που αισθάνονται ανεπάρκεια με τα δικά τους δεδομένα, καθώς αξιολογούν τα
είδωλά τους στον καθρέπτη, οδηγούνται ακόμη και στην ΑΥΤΟΑΝΑΙΡΕΣΗ της ζωής εφόσον θα
αποκλείσουν την πιθανότητα να προσεγγίσουν το «ιδεώδες και επιθυμητό».
Πολλές γυναίκες γίνονται ανορεκτικές και μετέρχονται πολλά τεχνάσματα για την επιτυχία του
στόχου, που είναι να παραμείνουν λεπτές και ανάλαφρες, σχεδόν αιθέριες υπάρξεις. Στην
περίπτωση της παθολογικής κατάστασης που συνιστά η νευρική ανορεξία, έχουμε καθολική
αποφυγή φαγητού ή δραματική ελάττωση τροφής που το άτομο καταναλώνει, πρόκληση εμετών
ύστερα από έντονες κρίσεις βουλιμίας, ακόμη και χρήση καθαρτικών.
Τα συμπτώματα είναι εμφανή στη γενική σωματική καχεξία, κυάνωση των άκρων,
βραδυκαρδίες, ελάττωση μυϊκού τόνου, πτώση του σφρίγους του γυναικείου στήθους. Το
αιτιολογικό υπόβαθρο είναι, στην συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων, σαφώς
ψυχοδυναμικό. Το ανορεκτικό άτομο σε πολλές περιπτώσεις προκύπτει από κλινικές έρευνες ότι
έζησε σε οικογένειες όπου ο ένας ή ίσως και οι δύο γονείς είχαν υπέρμετρη ενασχόληση με θέματα
σωστής διατροφής και προσοχής κατανάλωσης θερμίδων.
Όταν το άτομο αυτό «ενσωματώσει» και τις προτροπές των εκπομπών τύπου life-style και
Survivor, οι δυσκολίες γίνονται πιο έντονες καθώς σε καθημερινή βάση οι ρυθμοί της ζωής μάς
επιβάλλουν κακή διατροφή, εξάρτηση από «φαστφουντάδικα» και το δίδυμο άγχος – στρες μας
οδηγούν σε υπερβολική κατανάλωση αλκοολούχων ποτών που μπορεί να μας «χαλαρώνουν», αλλά
ταυτόχρονα μας προσθέτουν ανεπιθύμητες θερμίδες και κιλά.
Μέσα στο πλαίσιο του σημερινού μου πιπεράτου προβληματισμού, καθώς απαιτείται ιδιαίτερη
φροντίδα και ευαισθησία για να αποφευχθούν τυχόν παρερμηνείες, χρειάζεται να επισημάνω
εμφαντικά ότι το άτομο που αποπειράται να αυτοκτονήσει, άσχετα με το εάν το κατορθώσει ή όχι
εγκλωβίζεται στο αδιέξοδο ότι βρίσκεται αντιμέτωπο με δύο μόνο επιλογές, δηλαδή να συνεχίσει
την υπαρξιακή του πορεία όπως έχει αλλά ΔΕΝ το ικανοποιεί ή να την αναστείλει τελεσίδικα.
Δυστυχώς, μέσα στην πολύβουη, αγχωτική, καθημερινή μας ζωή οι περισσότεροι από εμάς,
γονείς, συγγενείς και φίλοι, ή αδυνατούμε να συλλάβουμε «τις κραυγές απόγνωσης του ατόμου» ή,
όταν τις συλλαμβάνουμε, τις εκτιμούμε περισσότερο ως «κενές απειλές» ή ακόμη ως
«παρατραβηγμένους θεατρινισμούς».
Θα επαναλάβω, έστω και αν γίνομαι κουραστικός, ότι είναι απαραίτητο οι γονείς, οι συγγενείς
και οι φίλοι να προστρέξουν ζητώντας τη γνώμη κάποιου ειδικού αμέσως μόλις γίνουν αντιληπτά τα
πρώτα σημάδια ή αμέσως μετά την πρώτη «ανεπιτυχή απόπειρα». Εάν τα πάρουμε στα σοβαρά και
τα δούμε με αγάπη και κατανόηση, οπωσδήποτε θα προλάβουμε τη μετέπειτα ανείπωτη ψυχική
οδύνη των συγγενών και φίλων του κάθε και της κάθε αυτόχειρας που κλείνουν βίαια την
«παρένθεση της εφήμερης προσωπικής τους ύπαρξης».
Ακόμη και για λόγους τόσο ανόητους όσο είναι αυτοί της υποκειμενικής αίσθησης ότι ΔΕΝ είμαι,
κατά το κοινωνικώς αποδεκτό, όσο λεπτός ή, ωραίος-α ή ψηλός-ή όσο υπαγορεύουν τα ΜΜΕ!…
Την πρακτική, αποτελεσματική αυτοάμυνα μας την παρέχει με χρήσιμα και ψυχαναλυτικά
υπονοούμενα το γνωστό λαϊκό τραγούδι:
«Σε όσους αρέσουμε, για τους άλλους ΔΕΝ θα μπορέσουμε!…»
