Επισπεύδονται οι διαδικασίες για τις νέες εκλογές καθώς το απόγευμα της Κυριακής αναμένεται να γίνει η η ορκωμοσία της νέας Βουλής, μετά την επιστροφή των διερευνητικών εντολών.
Στις 11:00 το πρωί της Τετάρτης υποδέχεται η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου τους πολιτικούς αρχηγούς, στην ύστατη προσπάθεια για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας, όπως ορίζει το Σύνταγμα στο άρθρο 37 παρ. 2.
Ως αποτέλεσμα των εθνικών εκλογών 2023 και όπως ορίζει το Σύνταγμα για να διαλυθεί η συγκεκριμένη Βουλή θα πρέπει να γίνει σε μια συνεδρίαση η ορκωμοσία των «300» και σε δεύτερη η εκλογή του προεδρείου (πρόεδρος και αντιπρόεδροι).
Η εκλογή του νέου προεδρείου αναμένεται να πραγματοποιηθεί της Δευτέρα και ακολούθως το απόγευμα τη ίδιας μέρα θα διαλυθεί η Βουλή, ενώ οι δεύτερες κάλπες να στηθούν στις 25 Ιουνίου.
Τί ορίζει το Σύνταγμα
Εφόσον δεν επιτευχθεί ο σχηματισμός Κυβέρνησης, το άρθρο 37 του συντάγματος προβλέπει ότι σχηματίζεται υπηρεσιακή κυβέρνηση με πρωθυπουργό, έναν εκ των προέδρων των τριών ανώτατων δικαστηρίων της χώρας.
Οι τρεις υποψήφιοι υπηρεσιακοί πρωθυπουργοί είναι οι εξής
Μαρία Γεωργίου, πρόεδρος του Αρείου Πάγου (επιλέχθηκε το 2021 εισήχθη στο σώμα το 1983)
Ευαγγελία Νίκα, πρόεδρος του Συμβουλίου Επικρατείας (επιλέχθηκε το 2022 εισήχθη στο σώμα το 1983)
Ιωάννης Σαρμάς, πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου (επιλέχθηκε τον Νοέμβριο του 2019 εισήχθη στο σώμα το 1987)
Αξίζει να σημειωθεί πως η αποδοχή της εντολής από τον ανώτατο δικαστικό λειτουργό συνιστά υπηρεσιακό καθήκον που του επιβάλλεται από το Σύνταγμα. Η ιδιάζουσα κατάσταση της ανάθεσης της πρωθυπουργίας της υπηρεσιακής κυβέρνησης σε δικαστικό λειτουργό έγκειται στο ότι αυτή διενεργείται μέσα σε κλίμα πολιτικής έντασης (αφού έχει προηγηθεί μια σειρά ατελέσφορων διερευνητικών εντολών και προσπαθειών συγκρότησης κυβέρνησης) και κατά συνέπεια αναλαμβάνει υπό αυτές τις συνθήκες την οργάνωση και την ομαλή διεξαγωγή των εκλογών.
Τι ισχύει με την ενισχυμένη αναλογική
Οι εκλογές του Ιουνίου θα γίνουν με λίστα, που σημαίνει ότι οι πολίτες δεν θα μπορούν να «σταυρώσουν» κάποιον υποψήφιο. Είθισται οι λίστες των κομμάτων να διαμορφώνονται με βάση την κατάταξη των υποψηφίων στις πρώτες εκλογές.
Ποιο σύστημα θα ισχύσει στις δεύτερες εκλογές
Οι δεύτερες εκλογές θα γίνουν με το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής. Σε αυτή την περίπτωση εξακολουθεί να ισχύει το όριο του 3%, όμως το πρώτο κόμμα λαμβάνει μπόνους μέχρι και 40 έδρες. Ως εκ τούτου, ο σχηματισμός αυτοδύναμης κυβέρνησης γίνεται ευκολότερος καθώς αρκεί ένα ποσοστό γύρω στο 37%.
Όσες έδρες παραμείνουν αδιάθετες, κατανέμονται αναλογικά στα κόμματα που έχουν περάσει το όριο του 3% και έχουν εξασφαλίσει την είσοδό τους στη Βουλή.
Σημειώνεται ότι ασχέτως του αποτελέσματος σχηματισμού Κυβέρνησης (μονοκομματικής, συνεργασίας, ανοχής ή υπηρεσιακής για την διενέργεια νέων εκλογών), η Βουλή που έχει προκύψει από τις κάλπες θα συνέλθει στις 11:00 το πρωί της Πέμπτης 1ης Ιουνίου για την ορκωμοσία της.
