Σκέψεις και συγκρίσεις με αφορμή τη συζήτηση για το μουσείο πόλης της Κατερίνης

Είχε ξεκινήσει πριν από καιρό, μία προσπάθεια για την ίδρυση ενός μουσείου πόλης στην Κατερίνη με πρωτοβουλία του Γιάννη Ποικιλίδη και του συλλόγου Παναγία Σουμελά.

Η ίδρυση ενός μουσείου στην Κατερίνη έχει καθυστερήσει τόσο σε σχέση με άλλες πόλεις της Ελλάδας αλλά, ακόμη περισσότερο, σε σχέση με άλλες πόλεις των Βαλκανίων και της Ευρώπης γενικότερα. «Κάλλιο αργά παρά ποτέ».

Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΣΤΗΝ ΠΙΕΡΙΑ

Η Κατερίνη δυστυχώς, δεκαετίες τώρα, είναι πολύ πίσω τόσο σε σχέση με την ύπαρξη όσο και με τη δημιουργία πολιτιστικής υποδομής (μουσεία, χώρους εκθέσεων, αίθουσες θεάτρου, διαλέξεων, κινηματογράφο, εργαστήρια εικαστικών Τεχνών, αίθουσα σκακιστικού ομίλου κ.α. – Κτιριακές και υλικοτεχνικές υποδομές, επιστημονικο προσωπικο).

Λείπει ακόμη μία πολιτική για τον πολιτισμό συνεκτική, προσανατολισμένη να υπηρετήσει το λαό, να αναβαθμίσει το επίπεδό του να τον εφοδιάσει με γνώσεις και κρίση ώστε να μπορεί να δημιουργήσει αλλά και να απολαύσει τις καλλιτεχνικές δημιουργίες ο ίδιος.

Όλα αυτά συναρτώνται βέβαια με με το κοινωνικό σύστημα που ζούμε, με τη γενικότερη παιδεία και την εκπαίδευση αλλά και με μία πολιτική για τον πολιτισμό που έχει όραμα, στόχο, προσανατολισμό. Σε τελευταία ανάλυση συναρτώνται με τον αγώνα για μία δίκαιη κοινωνία.

Σ’ αυτή την πολιτική μπορούν να ενταχθούν χιλιάδες αξιόλογες αλλά σκόρπιες ατομικές προσπάθειες, ταλέντα, η ερασιτεχνική δημιουργία.

Στην Πιερία δεν λείπουν αυτές οι προσπάθειες, τόσο ατόμων όσο και συλλογικών φορέων.

Δεν φτάνουν όμως για τους λόγους που αναφέραμε πιο πάνω.

Λείπουν ακόμη χρήματα που θα στήριζαν αυτές τις προσπάθειες και έτσι αναγκάζονται, ως ένα βαθμό, να καταφεύγουν σε χορηγούς (ιδιώτες ή εταιρείες) με αποτέλεσμα να εγκλωβίζονται πολλές από αυτές, με έμμεσο ή άμεσο τρόπο, σε μία προοπτική και μία κατάσταση κατά την οποία το μέσο αντικαθίσταται με το σκοπό, δηλαδή οι προσπάθειες υπηρετούν τελικά τις επιδιώξεις και τα συμφέροντα των εκάστοτε χορηγών.

Δεν είναι άγνωστες ούτε σπάνιες οι δηλώσεις «πολιτιστικών» παραγόντων που εντάσσουν την οποία καλλιτεχνική δημιουργία αλλά και γενικότερα τον πολιτισμό και την πολιτιστική κληρονομιά σε μία λογική εμπορευματικής αξιοποίησής τους, σαν ένα κράχτη που θα φέρει πελάτες- τουρίστες ώστε να αυξηθούν τα κέρδη των μεγάλων επιχειρηματιών του τουρισμού[2].

Η ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΜΟΥΣΕΙΟΥ

Στην προσπάθεια για την ίδρυση μουσείου πόλης στην Κατερίνη ο γράφων συμμετείχε αρχικά και με τις προτάσεις  που κατέθεσε.

Αλλες έγιναν δεκτές και άλλες όχι.

Επισήμανε τους κινδύνους που θα αντιμετωπίσει , μέσα στο υπάρχον κοινωνικό- πολιτικο πλαίσιο μια καλοδεχουμενη , κατά τα άλλα, προσπάθεια .

Το ιδανικό θα ήταν η προσπάθεια αυτή να εντασσόταν σε μία συνολικότερη διεκδίκηση ενός κινήματος στο χώρο του πολιτισμού από φορείς και πολίτες και όχι μόνο. Ενός κινήματος που θα έθετε και το ζήτημα του θεσμικού και κοινωνικού πλαισίου μέσα στο οποίο θα υπήρχε και θα λειτουργούσε το μουσείο.

Θα πρέπει να είναι οργανωμένο σε δημόσια ή δημοτική βάση, να έχει επαρκείς εξασφαλισμένους πόρους, ο εθελοντισμός να είχε βοηθητική παρουσία και να μην είναι η ίδρυση και λειτουργία του υπόθεση κάποιας Μ.Κ.Ο. Να είναι τακτική η λειτουργία του και να υπάρχει συγκεκριμένος ιδεολογικός προσανατολισμός .Το μουσείο θα πρέπει να αφορά όλο το νομό.

Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΗΣ ΟΥΓΓΑΡΙΑΣ

Όλη αυτή η τοποθέτηση αφορά την πόλη μας και τη χώρα μας. Θα βοηθήσει όμως για την προσπάθεια αυτή να κάνουμε μία σύγκριση της κατάστασης στο χώρο του πολιτισμού με μία πόλη της Ουγγαρίας με το ίδιο περίπου πληθυσμιακό μέγεθος (75.000), την πόλη SZOLNOK (ΣΟΛΝΟΚ).

Ας τη χρησιμοποιήσουμε ως μέτρο σύγκρισης για να μην αρκεστούμε στα λίγα και τα πρόσκαιρα, με δεδομένη την κατάσταση που υπάρχει.

Ο γράφων έχει ένα επιπλέον κίνητρο να αναφερθεί στην πόλη αυτή, αφού την έχει επισκεφθεί 6-7 φορές, από  το 1965 ως το 2002 επειδή σε αυτήν ζούσε ο θείος του Ανέστης Βασιλειάδης, πολιτικός πρόσφυγας λόγω του εμφυλίου πολέμου.

Ο Ανέστης Βασιλειάδης, γεννημένος στο Σοχουμ της Σοβιετικής Ένωσης το 1927, σπούδασε ραδιοτεχνίτης και μετά τεχνικός τηλεόρασης. Αρχικά δούλευε σε κρατική επιχείρηση και αργότερα είχε δικό του εργαστήριο. Αυτό το γεγονός του έδωσε την ευκαιρία να ξεκινήσει να συλλέγει παλιά ραδιόφωνα και παλιές τηλεοράσεις και γραμμόφωνα με αποτέλεσμα να έχει μία από τις μεγαλύτερες συλλογές στην Ουγγαρία(250 κομμάτια).

Ο Ανέστης Βασιλειάδης δεν βρίσκεται πλέον στη ζωή, αλλά ο δήμος του Σολνοκ ανταποκρίθηκε άμεσα στην πρωτοβουλία της κόρης του να δωρίσει τη συλλογή για τη δημιουργία μουσείου με το όνομά του.

Σήμερα το μουσείο λειτουργεί με τη συλλογή των συσκευών, τον πάγκο και τη φόρμα εργασίας και τα εργαλεία του, την πινακίδα με το όνομα του, ένα σύντομο βιογραφικό του και φωτογραφίες από την προσωπική και οικογενειακή του ζωή.

Το γεγονός αυτό και η προοπτική ίδρυσης του μουσείου πόλης στην Κατερίνη μου έδωσε το κίνητρο να ψάξω στο διαδίκτυο την πολιτιστική κατάσταση της συγκεκριμένης πόλης στην Ουγγαρία.

Στο Σόλνοκ , λοιπόν, η κατάσταση δεν είναι άσχετη από το σοσιαλιστικο παρελθόν της χώρας, γιατί κάποιες κατακτήσεις στον πολιτισμό τις κράτησαν, ως ένα βαθμό.

Θυμάμαι το θέατρο, το «Σπίτι της κουλτούρας» (1979) όπως ονόμαζαν το πολιτιστικό κέντρο, τα πολιτιστικά στέκια στις γειτονιές. Το καπιταλιστικό σύστημα και οι αστικές κυβερνήσεις κληρονόμησαν τις υποδομές και , ως ένα βαθμό, τον τρόπο λειτουργίας  που έχει να κάνει με    το προσωπικό , τη χρηματοδότηση κλπ.

Εχουμε και λέμε λοιπόν, όσο πιο σύντομα μπορούμε …

ΘΕΑΤΡΟ

Το 1954 δημιουργήθηκε μόνιμη εταιρεία θέατρου.

Μεταδίδονται παραστάσεις από την ουγγρική κρατική τηλεόραση, οπερέτες σε τραγωδίες του Σαίξπηρ…

ΑΡΧΕΙΑ

Τα αρχεία της κομητείας, δηλαδή του νομού, μπορούν να επισκεφθούν ομάδες, σχολικές τάξεις, να δημιουργηθούν κύκλοι μελέτης για την ιστορία του νομού.

Κάθε χρόνο πραγματοποιείται ημέρα αρχείου όπου ομιλητές ιστορικοί, αρχειονομοι παρουσιάζουν ομιλίες σχετικά με την έρευνά τους για την ιστορία της κομητείας και της πόλης .

Κάθε τρεις μήνες διοργανώνονται βραδιές αρχείου όπου το κοινό μπορεί να γνωρίσει τα αποτελέσματα των ερευνών που διεξάγουν οι τοπικοί ιστορικοί. Υπάρχει συλλογή χειροποίητων χαρτών του 18ου αιώνα.

ΑΠΟΙΚΙΑ –ΧΩΡΙΟ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ

Φιλοξενούνται 10 καλλιτέχνες, ζωγράφοι, γραφίστες, γλύπτες.

Κάθε χρόνο για έξι μήνες διοργανώνει 12 εκθέσεις για τους εγχώριους και ξένους καλλιτέχνες στην γκαλερί Κερτ, γίνονται μαθήματα σχεδίου ζωγραφικής.

ΜΟΥΣΕΙΟ

Από το 1962 λειτουργεί ως κέντρο της διεύθυνσης μουσείων. Το 1983 προστέθηκαν άλλα δύο μουσεία, αρχαιολογική και εθνογραφική ιστορική εικαστική συλλογή της κομητείας, συλλογή μικρών χειροτεχνιών, εργαστήρια φωτογράφου, χειροτεχνίες κορνίζας και τσαγκάρη.

Υπάρχει ακόμη συλλογή αρχαιολογικών αντικείμενων από όλες τις αρχαιολογικές εποχές από την παλαιολιθική στην τουρκική περίοδο.

Συλλογή λαϊκής τέχνης, κεραμική , αγγειοπλαστική, παρακολούθηση διαδικασιών εργασίας. Αποκατάσταση και ανάδειξη παλαιάς αγροικίας.

Περιοδικά- Βιβλία- εκδόσεις

Γκραβούρες για την πόλη από την τουρκική εποχή.

Βιβλίο ευρημάτων του 19ου αιώνα , βιβλίο για την Αρχαιολογία της εποχής του σιδήρου Σκύθες- Κέλτες. Βιβλίο για υφάσματα με λευκά κεντήματα.

Έκδοση από το 2003 έως σήμερα περιοδικού που δημοσιεύονται μελέτες ιστορικές για την περιοχή π.χ. ένας Ούγγρος γιατρός, στρατιωτική απογραφή του 1805 ,τα τούρκικα κάστρα ,

ευρήματα φυτών και υφασμάτων από το νεκροταφείο του χωριού Κουν, κελτικό σπίτι

στοιχεία σχετικά με τα έθιμα και τις πεποιθήσεις.

Εκθέσεις

μόνο το 2022,  (μέχρι σήμερα 9-2022) έγιναν οι παρακάτω εκθέσεις…

του γλύπτη Σιμόν Φερεντς -του ζωγράφου Πάτρικ – της συλλογής για τον κόσμο της Βολιβίας-αρχιτεκτονικής ιστορίας -ευρήματων τουρκικών νομισμάτων- πρωτοκόλλου και διπλωματίας.

Ψηφιοποιημένες συλλογές

Γραφικής και γλυπτικής ,οπτικής βιβλιοθήκης

Λειτουργία Μουσείου

Το μουσείο λειτουργεί Τρίτη έως Κυριακή 9:00 με 5 μ.μ.

Υπάρχουν τα παρακάτω τμήματα (τμήμα Αρχαιολογίας, τμήμα Ιστορίας, ιστορίας λογοτεχνίας, πολιτιστικής ιστορίας, τμήμα Ιστορίας της τέχνης, υπεύθυνος επικοινωνίας, τεχνική ομάδα , οικονομικός διαχειριστής) με  προσωπικό 33 ατόμων (επιστημονικό και τεχνικό) .Το εισιτήριο είναι 500 φιορίνια (1,2 ευρω)

Η βιβλιοθήκη του Μουσείου έχει 60.000 ειδικευμένα βιβλία, περιοδικά για την αρχαιολογία , την  τοπική ιστορία –εθνογραφία, την ιστορία της τέχνης, την πολιτιστική ιστορία και τη λογοτεχνική ιστορία.

ΜΟΥΣΙΚΗ-ΦΕΣΤΙΒΑΛ

Υπάρχει συμφωνική Ορχήστρα, χορωδία δωματίου Béla Bartók, χορωδία Kodály , δημοτικού χορευτικού συνόλου.

Γίνονται δύο φεστιβάλ

1.Το Szolnok Mayfly  Festival με μουσική τζαζ, μπλουζ, ροκ συναυλίες. Οικογενειακά οινοποιεία από όλη τη χώρα παρουσιάζουν τα προϊόντα τους.

2.Το Heritage Festival πραγματοποιείται στις 19 και 20 Αυγούστου.

Υπάρχουν οικοτουριστικό πάρκο , παλαιός σιδηροδρομικός σταθμός και υδατοστάσιο του Szolnok.

Το πολιτιστικό κέντρο άνοιξε τις πόρτες του πριν από σχεδόν σαράντα χρόνια, στις 2 Ιουλίου 1979.

Έχει αίθουσα μουσικής, εκθεσιακό χώρο, χώρο θεάματος και αίθουσα προπόνησης.

Το ίδρυμα εκδίδει το δωρεάν περιοδικό σύστασης προγράμματος Publicum.

Ν. Σαλπιστής